piątek, 17 lutego 2012

Kontrola wniosku PO IG 8.1 przed wysyłką do RIF

Generator wniosków PARP PO IG 8.1Priorytetowym zadaniem związanym z napisaniem i dostarczeniem pomysłu w obszarze PO IG 8.1 jest sprawdzenie wniosku dokonana przez autora na chwilę przed dostarczeniem do RIF. Nawet kilkukrotnie przeglądając treść biznesplanu trudno jest poprawić drobne literówki.

Bolesnym problem jest niezgodność biznesplanu z celami wsparcia z UE innowacyjnych e-usług, zdaża się, że zawiera niezgodne z dokumentacją wybór kosztów składników projektu do listy kosztów kwalifikowanych projektu. Dużym ograniczeniem są również źle wybrane wskaźniki produktu i wskaźniki rezultatu. Te błędy grożą odrzuceniem projektu, który wymagał włożenia dużo wysiłku.

Warto zatem pozwolić innej osobie, z doświadczeniem z tego rodzaju aplikacjami poznać treść swojego pomysłu (klauzula poufności zapewnia dyskrecję) i umożliwić mu odnieść krytycznie do pomysłu i zawartości wniosku. Pozwala to łatwiej odkryć nieścisłości w zawartości wniosku i tuż przed wysyłką projektu w RIF skorygować je.

Inne witryny: Witryna 1, Witryna 2, Witryna 3, Witryna 4,


Słowa kluczowe: weryfikacja wniosku, sprawdzenie wniosku, składanie wniosku, składanie projektu, składanie biznesplanu, wysyłka biznesplanu, PO IG 8.1, PARP 8.1, PARP e-usługi

poniedziałek, 13 lutego 2012

Konkurs o dofinansowanie z UE e-usług. PARP PO IG działanie 8.1. Część I

Motto

Napisz wniosek tak, by nawet rzeczoznawca go zrozumiał

Subiektywnie o korzeniach PO IG 8.1

innowacyjna gospodarka 8.1Historia programu PARP PO IG działanie 8.1 sięga roku 2008, kiedy to po raz pierwszy, po w przybliżeniu roku solidnych szczegółowych starań, które dotyczyły już szczegółów programu a nie ogólnych jego zamiarów przygotowano pierwszą jego edycję. Spotkanie to było w zasadzie przypadkowe, ale doprowadziło ze sobą dość interesujące skutki. Moje doświadczenie z działaniem 8.1 rozpoczęło się w czerwcu czy może lipcu 2008 kiedy ujrzałem ogłoszenie na stronie PARP, że organizacja ta szuka rzeczoznawców IT, którzy są gotowi by przeglądać wnioski pod kątem ich prawdziwości z celami. Już wtedy od niedługiego czasu byłem wśród członków Izby Rzeczoznawców Polskiego Towarzystwa Informatycznego i połączenie fachowej dokumentacji, w tym rekomendacji i referencji z różnych organizacji, dla których sporządzałem ekspertyzy IT i zarządzałem projektami informatycznymi, w tym działaniami e-usług, nie stanowiło to żadnego problemu.

parp poig 8.1W niedługim czasie posiadałem komplet dokumentów i złożyłem je w PARP. W ciągu około miesiąca otrzymałem wiadomość zwrotną, że organizacja ta zaprasza mnie do kręgu rzeczoznawców zewnętrznych oceniających wnioski w programie Innowacyjna Gospodarka. Przygoda rozpoczęła się i zaraz po tym skończyła.

Na początku maja 2008 gdy wiadomo było, że program dofinansowania innowacyjnych dochodowych pomysłów eusług niedługo się zacznie, przygotowaliśmy z wspólnie żoną założenia pod system badań kompetencji menedżerskich zgodny z oceną 360 stopni, który od jakiegoś czasu w wersji tradycyjnej z niedużym wsparciem informatyki, stosowaliśmy w naszej codziennej pracy firmy doradczej (konsulting HR i konsulting IT). Przeniesienie pomysłu z narzędzia off-line na on-line (ankiety badawcze metody 360 stopni) było tylko pozornie łatwe i jak się okazało, bez istotnych zasobów w stanie rozwinąć tego biznesu. Program PO IG 8.1 zdawał się być super mozliwością. Odkąd pojawiła się latem dokumentacja konkursu natychmiast sporządziliśmy projekt i złożyliśmy go w odpowiednim RIF (w tym czasie kompletowałem też dokumenty by zostać rzeczoznawcą dla działania 8.1 i 8.2.). Nie chcąc popaść w konflikt interesu i zarzutu o stronniczość (wynik i konkursu o dofinansowanie miały ukazać się późną jesienią), w chwili gdy moja żona złożyła projekt w RIF wysłałem pismo do PARP rzetelnie opisałem sytuację, powiadomiłem o możliwym konflikcie interesu i poprosiłem o wyłączenie z prac komisji w RIF, w którego zasięgu byłem lub też wszystkich RIF, jeśli tego wymagała okoliczność (zdobyłem uprawnienia rzeczoznawcy nie tylko na jedno województwo. Z prac Komisji zostałem wyłączony, na początku lokalnej potem zostałem i problem nie istniał na rok, gdzie po roku ktoś się ocknął i w trybie pilnym rozwiązał resztę umów ze mną o świadczenie usług zewnętrznego dostawcy w innych programach innowacyjnej gospodarki ze względu na potencjalny konflikt interesu. Pewnie instytucja chętnie odebrał by mi jeszcze pamięć tych wydarzeń i zdobytych umiejętności, ale tego nie był w stanie i jeszcze przez najbliższy rok nie odezwę się na temat funkcjonowania mechanizmów oceny wniosków w tamtym czasie. Nie zamierzam ryzykować sądem.

parp działanie 8.1W tym samym czasie, otrzymaliśmy wówczas dofinansowanie UE dla naszego projektu na kwotę trochę ponad 200 tys. złotych lecz rok później zrezygnowaliśmy z tych pieniędzy i zerwaliśmy umowę. Wahania kosztów walut o blisko 50% doprowadził, że nie bylibyśmy w stanie dokonać wszystkich zaplanowanych zakupów w warstwie sprzętowej IT oraz potrzebnego oprogramowania bazodanowego i postanowiliśmy rozwijać myśl przez codzienny organiczny wzrost biznesu, co robimy do dnia dzisiejszego. Między czasie uzyskaliśmy zaufanych klientów z bardzo wielu w Polsce firm (głównie FMCG) i nie brakuje nam przychodów. Z zbiegiem czasu okazało się, że tutaj informatyka przegrywa i realizacja pomysłu z pomocą narzędzi informatyki, a tylko żmudna, wielogodzinna praca nad zdobywaniem umiejętności interpretacji uzyskanych w badaniu empirycznym rezultatów. Co nam po tym, że listy mamy obsługiwane przez system automatyczny z dostępem on-line przez stronę internetową. Prawdziwa wiedza o pracowniku ocenianym leży w relacjach z innymi, które daje się zauważyć jedynie oceniając globalnie rezultaty badania, a nie kreśląc słupki otrzymanych odpowiedzi na pytania ankiety. Ale to zupełnie inna historia i postaram się również ją spisać. W tej chwili śmieję się od ucha do ucha, {jak widzę kolejne implementacje metody 360 stopni łatwo są dostępne w sieci z uwagami, że|autor właśnie złapał Pana Boga za nogi i jego wskaźniki, bo np. są w poprzek a nie wzdłuż mówią wszystko o osobie badanej. Oj naiwni.

parp dofinansowanie 8.1A tak, wielu pomysłodawców składających papiery aplikacyjne o unijne dofinansowanie bardzo mocno broni swoich pomysłów jak skarbu. Możecie mi wierzyć, jak jedyne dziecko, wychowany pomysł innowacyjnej e-usługi itd. Otóż, nie łamiąc umów o poufności mogę z całą odpowiedzialnością za słowa stwierdzić: innowacja była w zasadzie w pierwszym i drugim konkursie, potem pomysły były bardzo zbliżone do siebie. Z całą pewnością można je było zsumować w osiem, może dziesięć grup pomysłów (ciekawie zrobił to PARP w wydanym w 2011 r. dokumencie z dobrymi praktykami POIG 8.1). Wprawdzie każdy wnioskodawca inaczej przygotowuje inaczej przygotowują swoje założenia, ale w zasadzie powtarzające się plany, w których trudno spostrzec jest coś rzeczywiście innowacyjnego. Najwięcej u podstaw źródeł przychodu leży wiara, że potencjalni klienci będą kupować najgorszy gniot reklamowy za gigantyczne pieniądze i dzięki temu dawać zarabiać wnioskodawcy, ale na pytanie ile trzeba e-produkt zapłacić pada enigmatyczna odpowiedź, że na pewno nie tyle, ale reklamą uda się przekonać nabywcę. Wnioskodawco, nabywca e-usługi nie jest głupcem, a przynajmniej nie planuj, że przewyższasz go sprytem, spostrzegawczością i odpornością na reklamę. Podstawowym kryterium dla mnie oceny danego projektu jest to, czy chcę tę usługę kupić i jak powinna wyglądać od stronnych technicznej i organizacyjnej, bym miał łatwiej. Jeśli odpowiadam sobie, że tak, rewelacyjny pomysł, świetnie zapakowany i jest mi potrzebny, to go kupuję, ale jeśli nie jestem przekonany czy sam chciałbym taką e-usługę mieć, to z całą pewnością tego zakupu nie zrobię, a w konsekwencji Spółka konsultingowa IT, w której jestem partnerem nie podejmie się zadania napisania takiego wniosku o dofinansowanie.

Nawiążę jednak do głównego wątku, czyli ogólnych przemyśleń na tematy przygotowania projektów PARP POIG działanie 8.1.

Inne witryny: Witryna 1, Witryna 2, Witryna 3,


Słowa kluczowe: PARP PO IG 8.1, PO IG 8.1, pisanie wniosków, unijne dofinansowanie, sprawdzenie wniosku przed wysłaniem, sprawdzenie wniosku, model biznesowy 8.1, biznesplan 8.1, wskaźnik produktu, wskaźnik rezultatu, konsulting it

czwartek, 9 lutego 2012

Wdrożenie i okres utrzymania rezultatów

po ig 8.1 wskaźnik rezultatu i produktuWdrożenie projektu na innowacyjne e-usługi kosztuje. Toż samo dotyczy okresu utrzymania rezultatu e-usług. Zysk musi być, bo inaczej firma upadnie. Pytanie na dziś: jak da się połączyć powyższe w spójną całość zwana wnioskiem o dofinansowanie?

Zacznę od tyłu czyli ile praktyznie musisz mieć gotówki, by utrzymać płynność finansową? Dla przykładu weźmy rozwiązanie, w którym wnioskodawca nie ma innych źródeł przychodu i finansuje działania biznesowe wyłącznie z zaliczki, refundacji etapowych oraz środków własnych. Dla uproszczenia przyjmijmy, że projekt składa się z 4 etapów po 6 miesięcy i w każdym wnioskodawca winien ponieść porównywalne koszty. Załóżmy ponadto, że zaliczka wpłynęła w połowie I etapu i zwrot refundacji trwa ca. 6 miesięcy (akceptacja rozliczenia etapowego przez RIF + zwrot dotacji). W ramach zaliczki Beneficjent otrzymał 30% ogółu kosztów kwalifikowanych, co znaczy, iż gotówka skończy mu się po koniec pierwszego etapu, bo do wszystkich kosztów trzeba dodać VAT i nie zapominać, że dotacja sięga 70% ogółu kosztów kwalifikowanych. Drugi etap musi być finansowany ze środków własnych. Trzeci również, bo refundacja za drugi będzie dopiero na początku czwartego i z niej zostanie pokryty koszt etapu IV. Jasno widać, przy obecnym progu dofinansowania, Wnioskodawca powinien posiadać w praktyce na koncie ponad 50% ogółu kosztów kwalifikowanych brutto lub blisko 70% kosztów kwalifikowanych netto. Bez tego nie utrzyma płynności finansowej. W nieco lepszej sytuacji jest wówczas, gdy ma dodatkowe źródło generujące przychód na poziomie kosztów poszczególnych etapów, bo może odliczyć VAT od faktur sprzedażowych i zmniejsza mu to udział własny niezbędny do utrzymania płynności finansowej o około 20%, co daje około 50% ogółu kosztów kwalifikowanych netto.

Jak widać, projekty 8.1 nie nadają się do biednych początkujących tylko jak mówi moja żona, do starych wyjadaczy na rynku, które chcą zmniejszyć kwoty CIT i pompują środki w praktycznie niedochodowy za to dotowany ze środków UE program. Pomyśl zanim podpiszesz umowę, czy spełniasz to kryterium.

Jeśli masz rzeczywiście dobry pomysł, nie daj się uwieść kwotom maksymalnym dofinansowania UE. Wydatki zaplanuj tak, by dał się łatwo modyfikować podczas realizacji i by można było wiele z kosztów zadań zmniejszyć o pracę własną (co nie jest niestety kosztem kwalifikowanym). Wybierz projekt o wartości 100 – 150 tys., nie popadniesz wtedy w kłopoty, a jeśli nie osiągniesz spodziewanych zysków, to jesteś w stanie taką kwotę dotacji w okresie utrzymania rezultatów oddać do RIF. Bądź ostrożny (wiem, co mówię, bo znam projekt, który utracił płynność finansową; nie jest dobrze, bo plan naprawczy jest oparty na niepewnych założeniach.

Inne witryny: Witryna 1, Witryna 2, Witryna 3, Witryna 4,


Słowa kluczowe: PARP PO IG 8.1, PO IG 8.1, pisanie wniosków, unijne dofinansowanie, sprawdzenie wniosku przed wysłaniem, sprawdzenie wniosku, model biznesowy 8.1, biznesplan 8.1, wskaźnik produktu, wskaźnik rezultatu, konsulting it

niedziela, 5 lutego 2012

Garść uwag o wskaźnikach produktu i rezultatu

e-usługi 8.1 dofinansowanieDefinicje wskaźników produktu i wskaźników rezultatu zostały precyzyjnie opisane w dokumentacji działania PO IG 8.1 i nie sądzę, by ich przypominanie miało jakiś cel. Skupię się raczej na tym jak je rozumiem z punktu widzenia pisania wniosków o dofinansowanie w ramach działania PO IG.

Wskaźniki produktu

Na swój użytek stosuję zasadę, że wskaźnikiem produktu jest to wszystko, co powstanie w wyniku pracy wnioskodawcy podczas realizacji projektu lub też jakie środki trwałe zostaną zakupione sprzęt informatyczny, meble na wyposażenie lokalu) lub wartości niematerialne i prawne (programy po stronie serwera i klienta, licencje uprawniające do korzystania z danych wartości prawnych itp.). Produktem jest }według mnie|dla mnie|w moim rozumieniu} również powstała w wyniku wdrożenia dokumentacja techniczna jak również specjalistyczne szkolenia zaplanowane przed sprzedażą e-usługi. Ogólność tej definicji sprawia, że trudno jest zrozumieć, o co chodzi instytucji rozdzielającej unijne pieniądze w tym rozumowaniu, ale pewnym przyczynkiem do dyskusji niech będzie fakt, iż obszar opisu wskaźników jest - jak sądzę - tym, którego ewolucję obok wskaźników rezultatu najbardziej widać w dokumentacji konkursowej. Na początku wyraźny nacisk kładziono na precyzyjne opisanie wszystkich wskaźników produktu i miały one odniesienie w 2 miejscach we wniosku. Później zrezygnowano z tego i zakłada się, że wszystkie zadania przedstawione w harmonogramie projektu stanowią zadania, które zostaną zawarte się w umowie o finansowanie i nie muszą być ponownie opisywane. Sprawiło to, że napisanie wniosku stało sie prostsze.

Wskaźniki rezultatu

e-usługi 8.1 dofinansowanieZastanawiam się czy jest ktoś, kto jednoznacznie potrafirozdzielić wskaźnik rezultatu takim jak sprzedawana w sklepie z aplikacjami na urządzenia mobilne stworzona na etapie wdrożenia projektu aplikacja dla smartfona od wskaźnika produktu czyli aplikacji. Próba rozdzielenia tych dwóch obszarów w postaci modelu biznesowego na zasadzie: jeśli coś sprzedajemy, to może ten produkt zostać przypisany do wskaźników rezultatu, co - zdarzyć się może – poprowadzi rzeczoznawcę do błędnej interpretacji celu projektu (i czasem się to zdarza, o czym przekonałem się osobiście w ostatnim konkursie POIG 8.1). Tok myślenia był następujący: skoro do wykonania e-usługi konieczny jest zakup stworzonego w wyniku wdrożenia e-produktu, to nie jest spełnione kryterium, iż e-usługa może być świadczona na każde żądanie(!). Ten sposób rozumowania jest nie do przyjęcia, bo rozumując w ten sposób powinno się odrzucić wszystkie wnioski, bo {aby zrobić z tego użytek potrzebny jest energia elektryczna lub idąc dalej cywilizacja. Jak widać, wskaźniki rezultatu są ciężkim orzechem do zgryzienia dla rzeczoznawców, więc zamiast wymyślać jakieś wskaźniki, które zdają się być pasujące do celów działania PO IG 8.1 lepiej brać takie, które trudno oprotestować na ocenie przykładowo: przychody osiągnięte z poszczególnych e-usług. Powiem jeszcze raz: skup się tylko na takich wskaźnikach rezultatu, które zrozumie recenzent. W praktyce staram się wybierać takie wskaźniki, które z jednej strony nie stanowić będą problemu dla wnioskodawcy na etapie rozliczenia projektu (papier przyjmie milion złotych przychodu, ale czy życie na to pozwoli), a z drugiej odpowiadają rzeczywistości. Przeważnie przyświeca mi zasada, aby poziom przychodu po uwzględnieniu w tabeli przepływów finansowych kosztów stałych generował przychód na poziomie 30 do 50% wartości wdrożenia. Jeśli dobrze się to zoptymalizuje, to da się osiągnąć amortyzację projektu po 2-3 latach po wdrożeniu, z parametrem ROI na poziomie 0.5 - 0.6, co jest do przyjęcia przez RIF w ocenie.

Inne witryny: Witryna 1, Witryna 2, Witryna 3,


Słowa kluczowe: PARP PO IG 8.1, PO IG 8.1, pisanie wniosków, unijne dofinansowanie, sprawdzenie wniosku przed wysłaniem, sprawdzenie wniosku, model biznesowy 8.1, biznesplan 8.1, wskaźnik produktu, wskaźnik rezultatu, konsulting it

środa, 1 lutego 2012

W Polsce brakuje rąk do pracy. Analiza rynku zatrudnienia w kraju

Wolne etaty na stanowiskach technicznychW tekście w portalu gazeta.pl podjęto istotny temat badania rynku headhuntingu w kraju. Autor twierdzi: w kraju występują istotne braki chętnych do pracy na różnorodnych, w dużej mierze technicznych stanowiskach pracy.

Ze źródłowej dyskusji wynika (ocenę oparto o badania agencji zatrudnienia ManpowerGroup pt. "Niedobór talentów 2011"), że w chwili obecnej w Polsce istnieje duże zapotrzebowanie na specjalistów w różnych dziedzinach technicznych oraz robotników liniowych.

Choć w 2011 mniejsza liczba organizacji mówi, że nie może zapewnić zapełnienia istotnych do ich pracy wakatów niż wystąpiło to w poprzednim roku, to eksperci HR tłumaczą to zmniejszeniem ogólnej liczby etatów nie zaś większą liczbą wykwalifikowanych specjalistów.

Najprawdopodobniej dla każdego, kto choć odrobinę miał do czynienia ze uczeniem dorastających ludzi oczywistym było, że przeprowadzona przed kilkoma laty regulacja w systemie oświatowym oznacza krach na rynku zatrudnienia. Szkoda tylko, że zapatrzeni w siebie decydenci nie chcieli usłyszeć opinii ulicy. Nakładając na to zmiany w strukturze demograficznej szykuje nam się tragedia na rynku zatrudnienia, której skutków trudno przewidzieć.

Inne witryny: Witryna 1, Witryna 2,


Słowa kluczowe: praca w polsce, poszukiwanie pracy, firmy pośrednictwa pracy, dam pracę, gazeta.pl, manpowergroup, badanie hr

sobota, 28 stycznia 2012

Innowacyjna gospodarka 8.1. Kontrola merytoryczna projektu

Ocena projektu PO IG 8.1. Protest oceny. www.sxc.huDo stworzenia poniższych paru akapitów legła decyzja pewnej komisji w RIF kontrolujących biznesplany PO IG 8.1. Pomysł e-usługi został odrzucony w trakcie oceny merytorycznej z opinią, iż nie spełnia pojęciu e-usługi w sensie PARP PO IG, bo w celu realizacji e-usługi konieczne jest ściągnięcie programu na urządzenie mobilne, więc nie mamy do czynienia z sytuacją skorzystania z e-usługi na żądanie operatora eusługi (oczekiwane jest inne działanie).

Tworzenie protestu byłoby trudniejsze, gdyby nie to, że w portalu PARP dostępna jest interesująca prezentacja poświęcona dobrym praktykom w pomysłach PARP 8.1. Wśród prezentowanych pomysłów znajduje się w zasadzie identyczny na płaszczyźnie technologii pomysł, który wprawdzie wykonuje zupełnie inną e-usługę, ale podobieństwo w metodzie działania jest uderzające.

Natychmiast rodzi się pytanie: zatem, czy wypracowano jednakowe kryteria oceny pomysłów POIG, czy też może wnioskodawca wraz z wysyłką wniosku jest skazany na pisanie do pisaniaprotestu oceny projektu. Trudno mi znaleźć odpowiedź na w ten sposób sformułowane pytanie.

Przy okazji, zrobiłem prostą wyszukiwarkę internetową najczęściej wyszukiwanych słów kluczowych związanych z POIG: http://poig81.gugluj.pl

Inne witryny: Witryna 1, Witryna 2, Witryna 3,


Słowa kluczowe: parp po ig 8.1, ocena merytoryczna po ig 8.1, ocena projektów e-usługi, ocena merytoryczna, parp, po ig 8.1, protest oceny, kryteria oceny 8.1

wtorek, 24 stycznia 2012

Wnioski piszemy w generatorze

Ułatwieniem dla tworzących wniosek jest, z mojej perspektywy, dokładnie określenie przez generator ilości znaków, które może być w danymmiejscu wprowadzone. Wspomaga to sporządzenie wniosku, w którym wyszczególnione pozycje są precyzyjnie opisane.

Po wprowadzeniu wszystkich tekstów i danych do generatora wniosków należy sporządzić wydruk próbny wniosku PO IG 8.1. Jest on tylkona potrzeby wnioskodawcy, który ma możliwość sprawdzenia całości biznesplanu tak jak zobaczy go rzeczoznawca w RIF. To właściwy moment na poprawki wszystkich literówek w tekście i naniesienie istotnych zmian. Wtedy też łatwo dokonać ostatecznej korekty. Zawsze staram się mieć przygotowane wnioski dla klientów na minimum tydzień przed końcem okresu składania wniosków, bo ten etap wymaga czasu i skupienia.

parp e-usługi poigGenerator wniosków sam wylicza część wskaźników ekonomicznych które później są wykorzystywane przy wyliczaniu pozycji na liście rankingowej. Trochę to jest kwiatek do kożucha, bo życie pokazuje, iż i tak niestety większość wniosków jest negatywnie oceniana w RIF i kolejność na liście rankingowej nie ma znaczenia, ale to już element strategii do przeanalizowania przez indywidualnego wnioskodawcę pomysłu e-usług indywidualnie: czy tworzyć aplikację skierowaną na uzyskanie maksymalnej liczby punktów w ocenie fakultatywnej czy też dla odmiany, zrezygnować z dodatkowych punktów i przełożyć to na przygotowanie wniosku zgodnie z programem PO IG 8.1. Tu już nie pomogę, bo sam w zależności od pomysłu e-usługi podchodzę różnie do tego zagadnienia. Z reguły częściej skupiam się na fachowym spisaniu e-usługi i jej zgodności z celami działania, ale nie jest to regułą i czasami nie odpuszczam o punkty fakultatywne.

I kończąc niepotwierdzona w żadnym źródle plotka: zdaniem sporej części autorów projektów, generator ma wbudowane mechanizmy precyzyjnego badania, czy akurat ten wniosek nie jest odwzorowaniem innego przesłanego w tym samym albo innym RIF (komplet lub fragmenty tekstu). Przekazanie zduplikowanych projektów pod innym szyldem jest zabronione i wyłapywane w bazie danych. Nie daj się zwieść na zbyt jasną sztuczkę.

Inne witryny: Witryna 1, Witryna 2, Witryna 3,


Słowa kluczowe: PARP PO IG 8.1, PO IG 8.1, pisanie wniosków, unijne dofinansowanie, sprawdzenie wniosku przed wysłaniem, sprawdzenie wniosku, model biznesowy 8.1, biznesplan 8.1, wskaźnik produktu, wskaźnik rezultatu, konsulting it